اتریوم (Ethereum) با واحد اختصاری «ETH» یک ارزدیجیتال و شبکهای غیرمتمرکز است. این شبکه سه هدف و کاربرد اصلی دارد: ۱. پول دیجیتال غیرمتمرکز؛ ۲. تسهیل پرداختهای جهانی؛ ۳. ساخت و اجرای برنامههای کاربردی غیرمتمرکز.
منظور از «غیرمتمرکز» سیستم، برنامه، کشور یا هرچیزی است که کنترلش فقط در دست فرد یا شرکت یا دولت خاصی نباشد و بقیه هم بتوانند در کنترل آن ایفای نقش کنند؛ مانند حکومتی دموکراتیک که یک نفر بهتنهایی نمیتواند تمام اختیارات را در دست داشته باشد.
این ارز دیجیتال آمده است که «همهچیز» را غیرمتمرکز کند. آیندهای را تصور کنید که مردم مستقیماً و بدون اعتماد به واسطههای فاسد، از انواع خدمات مالی و غیرمالی استفاده میکنند. سیستمهایی که کنترلشان در دست مردم است، هیچگاه متوقف نمیشوند و هیچکس نمیتواند در کار آنها تداخل ایجاد کند. این آیندهای است که اتریوم برایش ساخته شده است.
اتریوم یک ارز دیجیتال است که در بستر شبکه بلاک چین به صورت غیر متمرکز فعالیت کرده و با استفاده از آن علاوه بر انتقال پول دیجیتال امکان انجام قرار داد های هوشمند مختلف در این بازار مالی بدون واسطه و به صورت دیجیتالی وجود دارد.
قرار داد هوشمند در واقع پلتفرمی است که یک سری شرایط خاص از قبل برای آن تعریف شده و در صورت بر قرار بودن این شرایط، قرار داد ذکر شده بر روی شبکه بلاک چین به صورت خودکار و بدون واسطه اجرا می گردد.
با وجود پلتفرم اتریوم و توسعه هرچه بیشتر آن به زودی امکان انجام تمامی فعالیت های مالی به صورت غیر متمرکز و در بستر شبکه بلاک چین وجود خواهد داشت. در واقع هدف اصلی این پلتفرم حذف تمامی واسطه ها و کاهش هزینه های اضافی از تمام فعالیت های مالی می باشد.
ماشین مجازی اتریوم (EVM)، یک نرم افزار کاملا تورینگ است و روی شبکه اتریوم اجرا میشود. این سیستم صرف نظر از زبان برنامه نویسی، به هر میزان که کاربر بخواهد زمان و حافظه در اختیارش قرار می دهد. ماشین مجازی اتریوم روند ایجاد برنامه های بلاک چینی را بسیار آسان تر و کارآمد تر از همیشه میکند. به جای اینکه برای هر برنامه یک بلاک چین ایجاد کنید می توانید از بلاک چین اتریوم برای هزاران برنامه استفاده کنید.
پلتفرم اتریوم توسعه دهندگان را قادر می سازد تا برنامه های کاربردی غیر متمرکز را ایجاد و راه اندازی کنند. یک برنامه غیر متمرکز یا به اختصار Dapp، می تواند بدون نیاز به واسطه ها و با استفاده از توزیع جمعی یک عمل مخصوص را انجام دهد. برای مثال بیت کوین یک Dapp است که کاربران می توانند توسط آن دارایی های دیجیتالی به اسم بیت کوین را به صورت همتا به همتا منتقل کنند.
با وجود محبوبیت بالای این پلتفرم و رمزارز اتر، ارز دیجیتال اتریوم هم مانند هر بستر دیگری دارای مزایا معایب خاص خودش است که در ادامه قصد داریم به آنها بپردازیم؛
مزایا
معایب
اتریوم ویژگیهای مختلفی دارد که این ویژگیها منجر به گسترش کاربرد آن در طی سالهای اخیر شده است. در این بخش میخواهیم به برخی از مهمترین این ویژگیها اشاره کنیم. توجه داشته باشید که امروزه بسیاری از این ویژگیها در ارزهای دیگر نیز قابل مشاهده است اما بسیاری از این ویژگیها برای اولین بار توسط اتریوم معرفی و استفاده شدهاند.
اتریوم همانند نسل اول ارزهای دیجیتال میتواند برای پرداختهای مالی به صورت همتا به همتا از هر نقطه در دنیا به نقطه دیگر مورد استفاده قرار گیرد. اتریوم در مقایسه با بیت کوین میتواند تعداد تراکنشهای بیشتری را در واحد زمان پردازش کند و به همین دلیل مقیاسپذیرتر از آن است. علاوه بر پرداخت، اتریوم با استفاده از قراردادهای هوشمند خود قادر به ارائه سایر خدمات مالی مانند «قرض دادن» (Lending)، «قرض گرفتن» (Borrowing)، «صرافی غیرمتمرکز» (Decentralized Exchange | DEX) و «پلتفرمهای کشت سود» (Yield Farming) است.
کاربران برای استفاده از این امکانات نیاز به هیچگونه تائیدیهای از جانب شخص یا سازمان خاص ندارند و تنها با استفاده از کیف پول ارز دیجیتال خود میتوانند به این پلتفرم وصل شده و از امکانات آن استفاده کنند. از طرفی فعالیت در این شبکه بینیاز از اعتماد است چراکه قراردادهای هوشمند به گونهای طراحی شدهاند که شرایط یک قرارداد کاملا مشخص است و هیج کس قادر به تغییر آن نیست. مجموع این خدمات، اتریوم را در شرایط بهتری نسبت به ارزهای نسل اول قرارداده است.
اتریوم همانند بیشتر ارزهای دیجیتال به حریم خصوصی افراد اهمیت میدهد و برای فعالیت در آن نیازی به ارائه اطلاعات شخصی نیست. سیستم اقتصادی طراحی شده در اتریوم ارزش محور است و به همین دلیل نیازی به ثبت اطلاعات هویتی نیست. سیستم ارزش محور با تمام شفافیتی که در ثبت و نمایش تراکنشها دارد از جهت حفاظت از اطلاعات شخصی افراد کاملا امن است. این ویژگی به اتریوم این امکان را میدهد که بستری برای اپلیکیشنهای غیرمتمرکز وب 3 و ارزهای دیجیتال متاورس باشد. در این اپلیکیشنها حاکمیت برنامهها و اطلاعات کاربران با خودشان است.
اتریوم نه تنها پای نهادهای مالی را از تراکنشها قطع میکند بلکه پای سایر سازمانها و نهادهای متمرکز را نیز از بسیاری از فعالیتهایی که به صورت غیرمتمرکز قابل انجام است قطع میکند. این مساله باعث کاهش هزینه انجام کارها و در بسیاری از موارد سریعتر انجام شدن آنها میشود. این ویژگی همچنین از تجمیع قدر در دست نهادها یا سازمانهای خاص جلوگیری میکند.
نهادهای متمرکز اگرچه در اصل از طرف مردم برای آسانتر کردن فعالیتها تاسیس میشوند اما، متمرکز شدن قدرت دست این سازمانها به آنها قدرت اعمال نظر در فرآیندهای تصمیمگیری را میدهد. هیچ شخص یا سازمانی کنترل اتریوم را بر عهده ندارد. غیرمتمرکز بودن شبکه اتریوم، امکان سانسور اطلاعات یا جلوگیری از فعالیت کاربران در این شبکه را از هر شخص یا نهادی سلب میکند. همانطور
که در بخش اتریوم چیست گفته شد این ویژگی مربوط به اکثر بلاک چینهای غیرمتمرکز و جزو ویژگیهای اساسی آنها است.
اتریوم پلتفرمی است که در آن اپلیکیشنها به طور مداوم میتوانند توسعه پیدا کنند و با توجه به اینکه فضا رقابتی است همواره میتوان نسخه بهتری از خدمات را از این شبکه انتظار داشت. وجود پروژههای مختلف در کاربردهای یکسان همین مساله را نشان میدهد که هر کدام از آنها به دنبال بهبود شرایط فعالیت کاربران هستند.
بلاکچین اتریوم با پشتیبانی از قرارداد هوشمند به شما این امکان را میدهد تا اگر شرایط قرارداد بهطور کامل وجود داشته باشد، مبادلهی شما بدون واسطه انجام شود و این اجرا مادامی که شرایط قرارداد تامین شود، اجرا میشود و هیچکس توانایی تغییر در مفاد آن را ندارد.
سخن آخر
اتریوم با توجه به این که تکنولوژی در مسیر اتوماتیک و خودکار کردن کار ها و همچنین از بین بردن واسطه ها حرکت میکند، عالی است. به نحوی که در آینده میتونیم انتظار داشته باشیم که از پلتفرم اتریوم در تمام کارهای روزمره ی خود استفاده کنیم، بدون اینکه حتی متوجه حضور آن باشیم دقیقا مثل قانون جاذبه که ما را روی زمین نگه داشته است. در آینده ای نه چندان دور برای گرفتن تاکسی، خرید و فروش، دریافت وام و... از شبکه ی بلاک چین اتریوم استفاده خواهیم کرد.