بازارساز خودکار چیست؟

حتماً تاکنون نام «صرافی غیرمتمرکز» را شنیده‌اید و ممکن است این سؤال برایتان ایجاد شده باشد که صرافی‌های غیرمتمرکز دقیقاً چگونه کار می‌کنند و چه تفاوتی با صرافی‌های معمولی دارند؟ واضح است که ارزهای دیجیتال هم مانند هر دارایی دیگری، نیازمند محیطی برای انجام مبادلات هستند. به‌بیان دیگر، این ارزها نیازمند «بازاری» هستند که امکان خریدوفروش و معامله در آن فراهم باشد. در اولین نسل صرافی‌های ارز دیجیتال، یعنی همان «صرافی‌های متمرکز»، روش انجام تبادلات بسیار ساده و قابل‌درک است. صرافی‌ها سفارش‌های خرید و سفارش‌های فروش کاربران را در قسمتی به‌ نام دفتر سفارشات (Order book) ثبت کرده و آن‌ها را با یکدیگر تطبیق می‌دهند؛ به این ترتیب با واسطه‌گری صرافی‌ها، معاملات میان خریداران و فروشندگان انجام می‌شود. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز که به دارایی‌های کاربران دسترسی ندارند، چگونه می‌توان سفارشات را تکمیل کرد؟ در اینجا روش بازارسازی خودکار (Automated Market Maker) یا به‌اختصار AMM به کار می‌آید.

بازارساز خودکار چیست؟

بازارساز خودکار یا automated market maker نوعی پروتکل مبادله غیرمتمرکز است که در آن قیمت‌گذاری دارایی‌ها با استفاده از فرمول‌های ریاضی انجام می‌شود. این پروتکل‌ها با نام اختصاری AMM شناخته می‌شوند. در صرافی‌ها و پلتفرم‌های سنتی از دفاتر ثبت سفارش (Order book) برای قیمت‌گذاری و پردازش داده‌ها استفاده می‌شود اما پروتکل‌های بازار ساز خودکار بر پایه فرایندهایی غیرمتمرکز، اتوماتیک و دقیق طراحی شده‌اند. فرمول‌های قیمت‌گذاری در هر پروتکل متفاوت است. برای مثال صرافی یونی سواپ (Uniswap) از فرمول X*Y=K استفاده می‌کند. X مقدار توکن‌های موجود در استخر نقدینگی و Y پارامتر متغیر است. پارامتر K همیشه ثابت خواهد بود. این رابطه بدین معنی است که مقدار نقدینگی کل استخر همیشه ثابت خواهد ماند. سایر AMMها از فرمول‌های دیگری استفاده می‌کنند. البته فرمول‌ها و فرایندها شباهت‌هایی دارند اما همیشه یکسان نیستند. صرافی‌ها و پروتکل‌های سنتی معمولا متعلق به شرکت‌هایی با منابع مالی گسترده هستند. این شرکت‌ها استراتژی‌های متنوع و پیچیده‌ای دارند و حجم دارایی‌های آن‌ها بسیار زیاد است. در این پلتفرم‌ها شما باید به دنبال بهترین قیمت‌ها از بین صرافی‌های مختلف برای خرید رمزارزها باشید و به سختی می‌توانید از فرصت‌های سوددهی استفاده کنید. بازارساز خودکار این فرایند را به صورت غیرمتمرکز اجرا می‌کند. به کمک این پروتکل هر توسعه‌دهنده‌ای می‌تواند یک پلتفرم معاملاتی با استفاده از تکنولوژی بلاکچین ایجاد کند.

نقش AMM در دیفای چیست؟

پس از یافتن پاسخ سوال AMM چیست؟ حالا می‌توانیم نقش AMM در دیفای را بهتر درک کنیم. بازارسازهای خودکار یا همان AMMها، عنصری حیاتی از زیست‌بوم دیفای هستند. این سیستم‌ها، دادوستد خودکار و بی‌نیاز از مجوز دارایی‌های دیجیتال را ممکن می‌کنند و به جای خریداران و فروشندگان بر استخرهای نقدینگی متکی‌اند. از استخرهای نقدینگی می‌توان برای اهداف متفاوتی استفاده کرد و این بیش از هر چیزی بر نقش اساسی آن‌ها در زیست‌بوم امور مالی غیرمتمرکز صحه می‌گذارد.
سه مدل متفاوت از AMM در دیفای، توسعه داده شده‌است: یونی سواپ، کرو و بلنسر.
•    یونی سواپ با فناوری پیشگام خود به کاربران اجازه می‌دهد با هر جفت‌ارز دلخواه خود با نسبت ۵۰/۵۰ یک استخر نقدینگی بسازند. این مدل به پرکاربردترین الگوی AMM در بلاک چین اتریوم تبدیل شده است.
•    کرو، پروتکلی است که متخصص ایجاد استخرهای نقدینگی مبتنی بر دارایی‌های همسان از جمله استیبل کوین‌ها است. به همین دلیل، این پروتکل توانسته محیط بسیار کارآمد و کم‌هزینه‌ای را برای فعالیت معامله‌گران ایجاد کند و مشکل نقدینگی محدود را از سر راه بردارد.
•    بلنسر، پروتکل دیگری است که محدودیت‌های یونی سواپ را در ساخت استخرهای نقدینگی از میان برده است. کاربران به کمک این پروتکل می‌توانند استخرهای نقدینگی پویا را با چندین دارایی مختلف (حداکثر ۸ فقره) ایجاد کنند.

نتیجه گیری :
ما سعی کردیم در مقاله بازارساز خودکار چیست؟ اطلاعاتی در مورد بازارساز خودکار یا AMM به شما ارائه کنیم و به بررسی ویژگی های بازارساز خودکار بپردازیم و کاربردهای AMM رو مورد بررسی قرار بدیم تا اطلاعاتی در این زمینه داشته باشین. همونطور که گفتیم، بازارساز خودکار نوعی صرافی غیرمتمرکز هست و برای قیمت گذاری روی دارایی ها از فرمول های ریاضی استفاده می کنه. در این روش برعکس استفاده از دفتر سفارش که در صرافی های سنتی و متمرکز انجام میشه، رمز ارزها بر اساس الگوریتم های ریاضی قیمت گذاری میشن.